William Golding - Sineklerin Tanrısı // Kitab Şərhi

Eylül 10, 2017

Sineklerin Tanrısı

Orijinal adı: Lord of the Flies

Yazıçı: William Golding

Səhifə sayı: 261

Tərcümə edən: Prof.Dr. Mina Urgan

Qiymətləndirmə: 4/5

Nəşriyyat: Türkiye iş bankası Kültür yayınları

Mina Urgan’dan:

“Sineklerin Tanrısı, İkinci Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra, bu savaşta yıllarca çarpışan insanların birbirlerine nasıl kıydıklarını kendi gözleriyle görüp, birçok umutlarını yitiren biri tarafından yazılmıştır. Ne var ki, kimi eleştirmenlerin sandığı gibi, Golding’in tüm insanların doğuştan kötü olduklarını savunduğu, umarsız ve kapkara bir kötümserliğe kapıldığı söylenemez gene de. Golding, insanların tümüyle kötü olduklarına değil, dış dünyada da, insanların iç dünyasında da iyilikle kötülüğün, aydınlık güçlerle karanlık güçlerin çarpıştığına inanır aslında.”

Kitab haqqında nə yazacağımı bilmirəm. İlk sözü necə başlasam? Mövzusundan mı, yoxsa sevib və sevmədiyim yerlərindənmi?

Bu kitabı bir çox sevənlər var, bir də sevməyənlər var. Hətta 1bal verənləri belə var. Ancaq mən tam ortada qaldım deyəsən. Çünki yaradılan dünyaya isinə bilmədim, mövzusunu qəbul edə bilmədim və o balaca uşaqların necə belə şeylər etdiyini anlaya bilmədim.

Kitab bir qrup 6-12 yaş arası uşaqların yaşadıqları ölkədən götürülüb başqa bir yerə aparılarkən qəzaya uğrayıb kimsəsiz bir adaya düşmələri ilə başlayır. İlk ağlınıza gələn Robinson Cruse oldu, elə deyilmi? Gəlin, görün ki, bunu yalnızca ilk bir neçə səhifə sizə xatırladır və yaşanan hadisələr, uşaqların etdikləri onun yanından belə keçmir. Kimsəsiz “Cənnət” adasına düşsələr də, kitabın sonunda təəssüflər ki, o adaya bu sözü demək qeyri-mümkün olur.

Kitabda Ralph obrazı var. İlk başlarda heç sevə bilmədim. Hətta adını heç vaxt öyrənə bilmədiyimiz toppuş və enəkli olduğu üçün hər yerdə “Domuzcuk” adlandırılan balaca uşağa etdikləri ilə Ralph’ə çox əsəbləşdim. Ağlı və mətanətinə görə məncə Domuzcuk adaya düşmüz bir möcüzədir. Belə ki digər uşaqların demək olar ki, hamısı imkanlı ailənin övladları olsa da ya idarəetmə istəkləri çox acımasızdır, ya da ağılsızdırlar. Domuzcuk isə kasıb ailədən olmağına və xarici görünüşünə baxmayaraq tam bir dahidir.

Domuzcuk’un təklifi ilə Ralph denizanasını çalaraq adaya səpələnmiş olan uşaqları bir yerə yığır və kiçik bir danışıqlardan sonra şef seçmək qərarına gəlirlər. İdarəetmə aclığı üstün olan Jack və denizanasını çalıb hər kəsi bir araya yığan Ralph arasında seçim edirlər.

Yəqin ki kitabı oxuyanda Jack’dən yaxşı şef olar deyə düşünərsiz. Jack haqqında daha ətraflı yazmaq istəyərdim, ancaq istəyirəm ki, kitabı oxuyarkən özünüz nəticə çıxarasınız və onun dünyamızda kimə oxşadığını tapasınız. “Sonsöz”də də bu haqqda ətraflı təhlil verilib.

Kitabda verilmiş olan çox böyük mesajlar var idi. Hər obraza yüklənən mənalar, hər hadisənin bir yerə aid olmağı. Bu cəhətinə görə kitabı çox sevdim.

Yazıçının da qeyd etdiyi kimi 0 insan yoxdur. “Ying Yang” kimi. Hər insanın içində yaxşılıqda var, pislikdə. Kimilərində pislik daha çoxdur, kimilərində isə yaxşılıq. Elə kitabda yaradılan obrazları da belə təhlil edib.

Kitabın həmçinin filmi də var, ancaq mən hələ izləməmişəm. Tezliklə izləmək istəyirəm.

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“Neyiz biz? İnsan mı? Yoksa hayvan mı? Yoksa vahşiler mi?”

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“Diz çöktü , yalnızlığını hissetti acılar içinde . Gerçi onlar vahşiydiler , vahşi oldukları doğruydu ama insandılar ne de olsa ...”

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“Yan yana yürüdüler. Ayrı ayrı yaşantıları, ayrı ayrı duyguları olan iki kıta gibiydiler; bir ilişki kuramıyorlardı aralarında.”

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“Oynamak hoştu ve yaşamları öylesine doluydu ki, umuda gerek duymuyorlar, umudun ne olduğunu unutuyorlardı.”

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“... demek istediğim şu... Bizden başka canavar yok belki.”

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“En büyük düşünceler, en basit olanlarıdır.”

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“Birinden korkunca ondan nefret edersiniz ama boyuna da düşünüp durursunuz onu. Kendi kendinizi aldatırsınız; aslında kötü değildir dersiniz. Ama onu görünce, tıpkı nefes darlığına tutulmuş gibi olursunuz, soluk alamazsınız.”

͌ ͌ ͌ ͌ ͌

“Hamlet’i sadece bir öç alma tragedyası ya da Moby Dick’i sadece bir balina avı öyküsü saymak ne denli yanlışsa, Sineklerin Tanrısı’nı da çocuklar için yazılmış bir serüven romanı saymak o denli yanlıştır. Hatta Sineklerin Tanrısı’na roman demek de yersizdir; çünkü bu kitap bir roman değil, gerçekçi bir anlatımla yazılmış olmakla beraber, bir alegoridir, yani simgesel anlamları olan bir öyküdür.”